INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Bartłomiej Stopano  (Stopan, Stopanno, Stophano)     

Bartłomiej Stopano (Stopan, Stopanno, Stophano)  

 
 
2 poł. XVI - ok. 1650
Biogram został opublikowany w latach 2006-2007 w XLIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Stopano (Stopan, Stopanno, Stophano) Bartłomiej (zm. ok. 1650), kamieniarz, dzierżawca kamieniołomu.

Pojawiający się w źródłach przydomek Włoch sugeruje pochodzenie S-a z Italii; prawdopodobnie jednak wywodził się ze Szwajcarii, z włoskojęzycznych terytoriów nad jeziorem Como.

S. był mieszczaninem zamieszkałym w Olkuszu, gdzie zapewne pracował w kopalni. W r. 1613 zawarł umowę z murarzami krakowskimi: Matysem Kępskim i Bartoszem Płacheckim (Płacheczkim) na «wyrobienie i dostarczenie kamienia olkuskiego» oraz na wystawienie z niego studni w kamienicy «pod Barany» przy Rynku w Krakowie (obecnie część Pałacu pod Baranami); bez podania przyczyny i nie dostarczywszy zastępstwa, 14 VI 1614 odstąpił jednak od pracy; dwa dni później został przez wspólników pozwany do sądu o odszkodowanie w kwocie 200 złp. W r. 1619 zwrócił Reginie, wdowie po murarzu krakowskim Łukaszu Reitino, sumę 45 fl., wynikającą z rozliczenia zobowiązań wobec jej zmarłego męża. Przypuszczenie Stanisława Tomkowicza, że S. może być identyfikowany z wymienionym w r. 1620 starszym cechu murarzy krakowskich «Stephanem» jest błędne (był nim Stefan Bryski); najpewniej S. do cechu krakowskiego nigdy nie należał.

Wraz z Szymonem Spadi (Spadkiem, Lepiaszem) dzierżawił S. w 2. ćwierci XVII w. łomy marmuru w Dębniku koło Czernej, także po ich zakupieniu w r. 1634 przez wojewodzinę krakowską Agnieszkę Firlejową dla osiadłych w pobliżu karmelitów bosych. Wraz ze Spadim zapoczątkował S. eksploatację złóż na większą skalę i płacił olborne. Rozwinął jeden z najbardziej znanych kamieniołomów Małopolsce. Potwierdzony jest udział S-a w prowadzonych w l. dwudziestych pracach kamieniarskich i rzeźbiarskich we wnętrzu kościoła Kamedułów na Bielanach pod Krakowem. Na podstawie informacji, że łomy dębnickie dzierżawił dość długo, przyjęto w literaturze, iż pomimo początkowych trudności i ograniczeń rynku zbytu ze strony cechów krakowskich, S. sam i we współpracy ze Spadim zrealizował wiele prac w znanych obiektach architektonicznych Krakowa i okolic, m.in. ołtarze główne do kościołów Karmelitów Bosych: św. Michała w Krakowie (konsekrowany 26 X 1636) oraz w Czernej (konsekrowany 1640). Wg przypuszczeń Władysława Tatarkiewicza działał S. również w katedrze krakowskiej przy przebudowie kaplic: Mariackiej (prace prowadzono od r. 1645 z funduszy kanonika Wojciecha Serebryskiego) i św. Katarzyny (przekształcanej od r. 1646 sumptem kanonika Jerzego Grochowskiego). Hipotetycznie, przede wszystkim z S. można łączyć część małej architektury z czarnego marmuru dębnickiego, wykonanej w świątyniach regionu krakowskiego w 2. ćwierci XVII w., gdyż Spadi popadł w nałóg pijaństwa i w związku z tym jego udział był zapewne mniejszy. S. dostarczał marmur innym wykonawcom, jednak wzmianka, jakoby należał do nich Hieronim Canavesi junior (J. Louis-Wawel), jest błędna. Wiadomo, że S. zatrudniał Krzysztofa Kamiennika (Kapiczkę). W r. 1644 karmelici pozbawili Spadiego praw do współdzierżawienia «gór marmurowych». Odtąd poł. złóż zwanych górą Bartoszową eksploatował S., a poł. zakon. S. działał do ok. r. 1650.

Brak danych o śmierci S-a i o jego rodzinie.

 

PSB (Serebryski Wojciech); Wanat B. J., Maryjne Sanktuarium Karmelitów Bosych w Czernej. Przewodnik, Kr. 1981 s. 33, 70; – Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka ziemi krakowskiej, Kr. 1982; Gajewski J., Kościół i klasztor Kamedułów na Bielanach pod Krakowem w świetle materiałów archiwalnych, „Biul. Hist. Sztuki” T. 38: 1976 s. 374; Louis-Wawel J., Wieś Paczółtowice, Kr. 1874 s. 87; Natura i kultura w krajobrazie Jury. Osadnictwo i krajobraz, Red. Z. Noga, Kr. 1997 IV 13; Pęczkowska W., Mała architektura z czarnego marmuru w Chrzanowskiem, Chrzanów 1976 s. 9; Romuald O., Monografia klasztoru OO. Karmelitów Bosych w Czernej, Czerna 1914 s. 61–2; Rożek M., Katedra wawelska w XVII w., Kr. 1980; Samek J., Polskie rzemiosło artystyczne, czasy nowożytne, W. 1984; Tatarkiewicz W., Czarny marmur w Krakowie, „Prace Kom. Hist. Sztuki w Polsce” T. 10: 1952 s. 86–8; Tomkowicz S., Przyczynki do historii kultury Krakowa w pierwszej połowie XVII w., Lw. 1912 s. 125–6; Wanat B. J., Kult Świętego Józefa Oblubieńca NMP u Karmelitów Bosych w Krakowie, Kr. 1981 s. 54; tenże, Matka Boska Szkaplerzna w Czernej. Studium ikonograficzno-historyczne, Kr. 1988 s. 23; tenże, Zakon Karmelitów Bosych w Polsce. Klasztory Karmelitów i Karmelitanek Bosych 1605–1975, Kr. 1979 s. 315.

Rafał Róg

 
 

Chmura tagów

TAGI

Za pomocą tagów oznaczamy powiązania tematyczne postaci. Pozwalają one eksplorować serwis wg wybranych przez redakcję najważniejszych tematów dla danej postaci.

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.